Czego boją się Polacy? Najpierw myślą o innych, dopiero później o sobie

1010 Polek i Polaków zostało zapytanych o to, czego się boją. Badanie zostało przeprowadzone pod koniec II kwartału 2024 r. metodą CAWI (Computer Assisted Web Interview) przez UCE Research i platformę ePsycholodzy.pl. Projekt jest realizowany w ramach cyklicznego raportu pt. „Bieżące lęki i obawy Polaków”. W badaniu ankietowani zaznaczali na liście 37. możliwych lęków wszystko, czego obawiają się, że mogłoby wystąpić w najbliższym czasie.

Co znalazło się w pierwszej trójce największych lęków Polaków? Najbardziej obawiamy się:

• chorób najbliższych osób,
• anomalii pogodowych,
• chorób i utraty własnego zdrowia.

– Najwięcej rodaków obawia się chorób najbliższych osób. Drugie miejsce w zestawieniu mają anomalie pogodowe, w tym upały, gradobicia, obfite deszcze i powodzie. Na trzeciej pozycji jest choroba i utrata własnego zdrowia – podano w raporcie UCE Research i platformy ePsycholodzy.pl.

Chorobę najbliższych jako największy lęk i obawę wskazało 43,3 proc. badanych. Pół roku temu było to 48,9 proc.

– Fakt, że niemal połowa respondentów wskazuje tę odpowiedź, podkreśla, jak istotne jest zdrowie bliskich w życiu Polaków. Zmniejszenie tego odsetka może wynikać z wielu czynników, w tym z adaptacji społeczeństwa do nowych realiów popandemicznych i zmieniających się priorytetów. To wpływa na ogólny poziom odczuwanego lęku w różnych aspektach życia – powiedział psycholog Michał Murgrabia, jeden ze współautorów badania z platformy ePsycholodzy.pl.

Na drugim miejscu znalazły się anomalie pogodowe, w tym upały, gradobicia, obfite deszcze i powodzie. Taką odpowiedź wskazało 41,7 proc. respondentów. W badaniu pod koniec 2023 roku niepokojące warunki atmosferyczne były rozumiane jako silne mrozy, śnieżyce, huragany i powodzie. Wtedy wskazało je 28,7 proc. respondentów.

Według autorów badania wzrost obaw w tym przypadku może wynikać z bezpośrednich doświadczeń respondentów, związanych z ekstremalnymi zjawiskami pogodowymi, takimi jak upały, powodzie czy gradobicia.

– Nie jest zaskakujące, że takie obawy wzrosły w okresie wiosenno-letnim, kiedy to anomalie pogodowe są bardziej dotkliwe i przybierają na sile. W tym roku Polacy mogą się obawiać o zniszczenia swoich domostw, np. jak to miało ostatnio miejsce po intensywnych ulewach na południu kraju – skomentował Murgrabia.

Polacy najbardziej obawiają się choroby bliskich, a swoje zdrowie stawiają na trzecim miejscu. Taką odpowiedź wskazało 40,4 proc. badanych, podczas gdy w badaniu pół roku wcześniej było to 38,8 proc. Na czwartym miejscu uplasował się strach przed inflacją i stratą wartości pieniądza, wskazany przez 37,3 proc. respondentów (w porównaniu do 37,8 proc. do poprzedniego badania). Piąte miejsce zajmuje lęk przed wojną i konfliktem zbrojnym na terenie Polski, wskazany przez 35,8 proc. To znaczny wzrost w stosunku do badania z 2023 r., gdzie takiej odpowiedzi udzieliło 19,9 proc. uczestników badania.

– Widać, że strach przed wojną na własnym terytorium rośnie. W wielu przypadkach rodzi to strategie przetrwania – od gromadzenia zapasów i robienia kursów strzelania po budowę schronów – skomentował drugi ze współautorów badania z platformy ePsycholodzy.pl, Michał Pajdak.

Sytuacja międzynarodowa wpływa też na to, że wśród Polaków wzrasta lęk przed napływem imigrantów – 33,6 proc. (6 miesięcy temu – 25,3 proc.). Na kolejnych miejscach rankingu lęków i obaw Polaków znajdują się kolejno:

• strach przed śmiercią najbliższych – 29,9 proc. (w 2023 r. 22,9 proc.),
• obawy przed wzrostem kosztów energii elektrycznej i ogrzewania – 29,2 proc. (poprzednio 30 proc.),
• podwyżka cen żywności i innych towarów dostępnych w sklepach – 28,6 proc. (30,9 proc. w badaniu z 2023 r.),
• obniżenie jakości życia – 25 proc. (poprzednio 28,4 proc.).

– W wielu małych miejscowościach pojawiają się licznie imigranci zarobkowi z terenów Azji. Z badania wynika, że liczba obawiających się Polaków maleje wraz z wielkością miejscowości. Ten temat wymaga natychmiastowej akcji edukacyjnej – podkreślił Pajdak.

Na końcu rankingu znajduje się wypadek komunikacyjny 7,1 proc. (pod koniec 2023 r. – 7,3 proc.), wahania cen nieruchomości – 4,1 proc. (poprzednio 4,2 proc.), rozpad własnego związku lub rozwód – 3,8 proc. (w 2023 r. było to 5,4 proc.), wahania cen walut – 3,2 proc. (6,3 proc. w poprzednim badaniu) oraz rozpad wspólnoty kościelnej – 3 proc. (2,6 proc. w 2023 r.).

0,6 proc. respondentów niczego się nie boi, a 1 proc. wskazuje coś innego, co nie zostało uwzględnione w ankiecie. Z kolei 4,5 proc. badanych nie potrafi się określić w tej kwestii.

Polacy najbardziej boją się choroby bliskiej osoby, anomalii pogodowych i utraty zdrowia.